Dzień 1 grudnia 2018 r. przeszedł do historii. Tego dnia przestały obowiązywać papierowe druki e-zwolnień. Zastąpiły je nowe elektroniczne zaświadczenia „e-ZLA”. Od tej pory każdy lekarz, który chce orzekać o niezdolności do pracy, musi być wyposażony w komputer, mieć swój login i hasło, umieć się zalogować (albo co najmniej pamiętać hasło do certyfikatu ZUS). Informatyzację polskich lekarzy POZ ułatwił NFZ, który ogłosił dofinansowanie zakupu urządzeń informatycznych i oprogramowania w wysokości 65% kosztów na stanowisko. Choć refundacja ta obwarowana jest wieloma ograniczeniami, a ogłaszające ją zarządzenie ukazało się dość późno (początek listopada), nie sposób nie zauważyć, że dla wielu świadczeniodawców może to być znacząca pomoc. Liczne szkolenia proponowane przez ZUS także ułatwiały wdrożenie w nowy system. Mimo kilku wcześniejszych zmian terminu ostatecznego wprowadzenia e-zwolnień, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej finalnie obroniło datę inauguracji i system ruszył. Ponieważ 1 grudnia przypadł w sobotę, prawdziwy test aplikacja ZUS-u przeszła dwa dni później, w poniedziałek 3 grudnia. Wydawałoby się, że po tylu latach przygotowań wszystko powinno działać wzorowo. Niestety, zawieszenia serwera ZUS i odmowy przyjęcia e-ZLA doświadczył chyba każdy lekarz, który tego dnia próbował wystawić zwolnienie. W szczycie system przyjmował 17 druków na sekundę, nic więc dziwnego, że czasem odmawiał współpracy. Choć twórcy powinni założyć popularność systemu, widać, że ich również ona zaskoczyła.

W numerze:
Extractum Spissum czyli wyciąg gęsty Farmakoterapia Farmakologiczne sposoby leczenia kaszlu w praktyce farmaceuty mgr farm. Maciej Czerwiński Bilastyna – charakterystyka i zasady stosowania na tle innych leków przeciwhistaminowych lek. Jan W. Pęksa, lek. Grzegorz Biedroń, konsultacja dr n. med. Mamert Milewski Rekomendacja farmaceuty w leczeniu bólu gardła mgr farm. Monika Gołdyka Arginina – właściwości farmakologiczne, metabolizm oraz zastosowanie w medycynie Filip Charuk, Kinga Byk, dr hab. n. farm. Ewa Olędzka, dr n. farm. Monika Zielińska-Pisklak, dr hab. n. farm. Marcin Sobczak Higiena nosa w okresie jesienno-zimowym mgr farm. Joanna Krajewska Serotonina (5-HT) – właściwości farmakologiczne, metabolizm, leki działające na układ serotoninergiczny i ich interakcje (zespół serotoninowy) Patrycja Jesionkowska, dr n. farm. Monika Zielińska-Pisklak, dr n. farm. Łukasz Szeleszczuk, dr hab. n. farm. Dariusz Pisklak, dr hab. n. farm. Marcin Sobczak Profilaktyka Jak prawidłowo dbać o uszy w okresie wzmożonych infekcji dr n. farm. Anna Nowicka-Zuchowska, mgr Aleksander Zuchowski Suplementacja Czynniki środowiskowe i pokarmowe w powstawaniu deficytów uwagi u dzieci mgr farm. Joanna Krajewska Bezpieczeństwo farmakoterapii Decyzje organów europejskich dotyczące bezpieczeństwa farmakoterapii Felieton Wolność? Po co wam wolność? Macie przecież telewizję Wojciech Łuszczyna

Tradycyjne potrawy, które goszczą na naszych stołach podczas świąt Bożego Narodzenia, są najczęściej wysokokaloryczne i obciążające układ pokarmowy. Czy chorzy na cukrzycę muszą z nich rezygnować? Otóż nie – wystarczy tylko kilka zmian w doborze składników i sposobie ich przyrządzania. W naszych przepisach znajdą Państwo wskazówki, jak przygotować na święta smaczne, niskokaloryczne dania, desery i  przekąski. 

Szacuje się, iż w Polsce na cukrzycę choruje 3,5 mln osób, w tym 1 na 4 osoby powyżej 60. r.ż. Podejrzewa się, iż 1/3 chorych nie wie o swoim stanie. Liczba zachorowań na cukrzycę systematycznie rośnie w Polsce i na całym świecie. Od niemal 30 lat, 14 listopada, w rocznicę urodzin odkrywcy insuliny Frederica Bantinga, obchodzony jest Światowy Dzień Cukrzycy. Jest to okazja do podniesienie świadomości ludzi na całym świecie na temat tego, czym jest cukrzyca, jak zapobiegać rozwojowi cukrzycy typu 2 oraz jak dbać o jakość życia.

Farmakoterapia

• Sylimaryna jako lek i suplement diety
• Przeziębienie – przyczyny, objawy i leczenie
• Choroba hemoroidalna w opiece farmaceutycznej
• Zastosowanie leków OTC i słabych opioidów w leczeniu bólu migrenowego
• Preparaty wody morskiej w infekcjach dróg oddechowych

Polityka lekowa

• Lek w Polsce, czyli gospodarka lekiem w naszym kraju w latach 2018-2022

Bezpieczeństwo farmakoterapii

• Działania niepożądane i interakcje leków 

Przeziębienie jest wirusową chorobą górnych dróg oddechowych. Może dotyczyć nosa, gardła, zatok i krtani. Objawy mogą pojawić się dwa dni po ekspozycji na wirusa. Są to: kaszel, ból gardła, katar, kichanie, ból głowy i gorączka. Leczenie przeziębienia obejmuje przede wszystkim leki łagodzące objawy: przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Środki obkurczające błonę śluzową nosa mogą pomóc w wysuszeniu i oczyszczeniu nosa, ale jedynie tymczasowo. Aerozole do nosa są pomocne, jednak można je stosować tylko przez krótki czas. Dostępne bez recepty leki przeciwkaszlowe stosuje się w przypadku uciążliwego kaszlu, który przeszkadza w spaniu lub mówieniu. Leki stosowane w przypadku kaszlu mokrego i suchego obejmują środki wykrztuśne i mukolityczne. Leki wykrztuśne pomagają rozluźnić i wydalić zalegający w płucach śluz. Mukolityki rozkładają lepką flegmę, co ułatwia jej wykrztuszenie.

Rozmowa z Prof. dr. hab. n. med. Piotr Jankowski, Instytut Kardiologii Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Sekretarz Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

W tym roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne i Europejskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego opublikowały nowe zalecenia dotyczące nadciśnienia tętniczego, które obowiązują w Polsce. Co zmieniło się w zasadach leczenia?
Jest kilka nowych zaleceń, które w istotny sposób zmieniły sposób postępowania. Po pierwsze, przykładamy większą wagę do pomiarów ciśnienia wykonywanych w domu oraz całodobowego ambulatoryjnego monitorowania ciśnienia (tzw. holter ciśnieniowy). Co prawda nadal obowiązuje zasada, że rozpoznanie NT opieramy na wynikch pomiarów przeprowadzonych w gabinecie, jednakże zwracamy większą uwagę na pomiary domowe. Dlaczego? Bowiem w ostatnich latach dowiedziono, że to właśnie wyniki pomiarów domowych lepiej niż wyniki pomiarów wykonanych w gabinetach pozwalają nam przewidzieć ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu i innych chorób serca lub naczyń. Obecnie coraz lepiej rozumiemy też, że pomiary gabinetowe nie pozwalają nam dokładnie ocenić ciśnienia tętniczego, które pacjent ma na co dzień. Przykładem może być tzw. nadciśnienie białego fartucha. Wynikiem tego fenomenu jest znacznie wyższe ciśnienie tętnicze w gabinecie lekarskim niż jego wartość zmierzona w domu.

Blisko 100 kierowników aptek wzięło udział w szkoleniu z zakresu opieki farmaceutycznej, które odbyło się w 6-7 października br. To pierwsze tego rodzaju warsztaty w Polsce. Poprowadzili je światowi eksperci, wykorzystujący nowoczesną formułę „SMART Pharmacy”. Partnerami wydarzenia były: Naczelna Izba Aptekarska oraz Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie. Z kolei o dostępność ekspertów zadbała firma farmaceutyczna Salveo. Program „SMART Pharmacy” jest inicjatywą edukacyjną dla farmaceutów i obejmuje wszystkie elementy cyklu doskonalenia zawodowego, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru opieki farmaceutycznej. W trakcie dwudniowej sesji zagraniczni eksperci z doświadczeniem w dziedzinie farmacji i rozwoju kompetencji podzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem z zakresu wdrażania modelu opieki farmaceutycznej na wielu rynkach, zarówno europejskich, jak i światowych. Spotkanie z kierownikami aptek poprowadzili: Mike Rouse – zastępca dyrektora wykonawczego ds. zawodowych i dyrektor ds. zagranicznych w Radzie Akredytacyjnej ds. Edukacji Farmaceutycznej (ACPE) w Chicago, USA. dr Arijana Meštrović – zrzeszona w Międzynarodowej Federacji Farmaceutycznej (FIP), międzynarodowy konsultant Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). "Podczas warsztatów rozmawialiśmy na temat modelu doskonalenia zawodowego farmaceutów w kontekście zapewnienia odpowiedniej jakości opieki nad pacjentami. Dyskutowaliśmy też o roli farmaceuty oraz opieki farmaceutycznej w całościowej opiece nad pacjentem. To pierwsze tego rodzaju wydarzenie. Mam nadzieję, że dojdzie do kolejnych spotkań tak, aby nasza współpraca mogła się rozwijać w kolejnych latach" – powiedział Michał Byliniak, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, prezydent-elekt PGEU i jednocześnie gospodarz tego wydarzenia. Działania edukacyjne odbywające się w formie interaktywnych warsztatów, wykładów i dyskusji w małych grupach z założenia miały podnieść poziom wiedzy, umiejętności oraz pozytywnie oddziaływać na postawy farmaceutów. Program ma również na celu zwiększenie świadomości, jak wielkie znaczenie niesie za sobą motywacja w pracy farmaceuty, w tym kierownika apteki jako osoby dbającej o kompleksowe zarządzanie placówką. Jak podkreślają eksperci, to właśnie motywacja fachowego personelu aptecznego jest jednym z kluczowych czynników mogących mieć wpływ na prezentowany w danej placówce standard opieki nad pacjentami. Warsztaty obejmwowały ważne temat: 1. Jak szkolić farmaceutów, aby świadczyli najwyższej jakości opiekę farmaceutyczną? 2. Jak motywować farmaceutów? 3. Jak komunikować się z pacjentami? 4. Jak zarządzać czasem w opiece nad pacjentem? 5. Jak wdrażana była opieka farmaceutyczna w innych krajach? 6. Jak zainicjować zmiany, aby z sukcesem wdrożyć model opieki farmaceutycznej w Polsce?

Hipercholesterolemia rodzinna to jedna z najczęstszych chorób dziedzicznych w Polsce. Prowadzi do wczesnego rozwoju miażdżycy, a w efekcie do zawału serca lub udaru mózgu. Niestety, z powodu niskiej świadomości społecznej na temat tej choroby blisko 98% osób nią dotkniętych nie ma właściwie postawionej diagnozy. Obchodzony 24 września Dzień Świadomości Hipercholesterolemii Rodzinnej to doskonała okazja, aby zwrócić uwagę na powszechność zagrożenia tą chorobą, a także poinformować Polaków o możliwościach związanych z jej diagnostyką i leczeniem.

Nadciśnienie tętnicze oraz hipercholesterolemia to dwa schorzenia cywilizacyjne określane mianem ZABÓJCZEGO DUETU, które są najczęściej występującymi i współistniejącymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego: zawału i niewydolności serca, udaru mózgu czy choroby tętnic obwodowych.
Zabójczy duet
W Polsce nadciśnienie tętnicze dotyczy 32 proc. zdrowej dorosłej populacji (ok. 10,5 mln osób), a zaburzenia gospodarki lipidowej − ok. 60 proc. (18 mln). Obu zaburzeń jednocześnie doświadcza 6,5 mln Polaków. Równoczesne występowanie nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii powoduje, że ryzyko pojawienia się incydentów kardiologicznych (zawał serca, udar mózgu, choroba tętnic obwodowych, niewydolność serca), a także ryzyko śmiertelności znacząco wzrasta. Pacjenci, których dotyczy ten zabójczy duet są obciążeni najwyższym ryzykiem sercowo-naczyniowym – wielokrotnie wyższym niż u osób z prawidłowym ciśnieniem i prawidłowym stężeniem cholesterolu. Jedynie niewielki odsetek osób chorujących na hipercholesterolemię ma świadomość swojej choroby. Wynika to z faktu, że podwyższony poziom cholesterolu na początku nie daje żadnych typowych objawów. Człowiek zaczyna je odczuwać dopiero, gdy nadwyżka cholesterolu doprowadzi do wielu innych ciężkich chorób i dolegliwości, np. choroby wieńcowej, zawału serca, udaru niedokrwiennego mózgu czy niedokrwienia kończyn dolnych, które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia.