24 lipca, jak co roku, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Samoleczenia. Warto w tym dniu przypomnieć, że samoleczenie dotyczy każdego z nas oraz przy świadomym i odpowiedzialnym podejściu stanowi niezastąpione wsparcie dla systemu ochrony zdrowia. Odpowiedzialne samoleczenie to „świadome zaangażowanie pacjenta w dbanie o własne zdrowie, które polega na indywidualnym podejmowaniu działań w zakresie utrzymania zdrowia oraz doraźnego leczenia objawów rozpoznanych samodzielnie do momentu konsultacji z lekarzem, w oparciu o wiedzę pochodzącą z aktualnych i z rzetelnych źródeł. W ujęciu szerszym oznacza także stosowanie się pacjenta do zaleceń personelu medycznego” – zdefiniowali eksperci w raporcie Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani „Nowo-czesne i odpowiedzialne samoleczenie w systemie ochrony zdrowia” z 2016 r. pod redakcją prof. dr hab. n. med. Krzysztofa Krajewskiego-Siudy. Zdaniem dr Anny Staniszewskiej, prezes Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: „Korzyści z właściwego samoleczenia mają wymiar społeczny, jak również indywidualny. Wyedukowany, świadomy i zaangażowany w dbanie o własne zdrowie pacjent zmniejsza koszty opieki zdrowotnej ponoszone przez całe społeczeństwo”. Opinia ta znajduje potwierdzenie w raporcie firmy Sequence HC Partners Sp. z o.o. z 2014 roku, w którym oszacowano bezpośrednie i pośrednie oszczędności budżetu państwa polskiego związane z samoleczeniem i wynikającą z niego mniejszą liczbą konsultacji lekarskich oraz zwolnień na kwotę 4,4 mld zł rocznie. Kluczowe w skutecznym samoleczeniu jest posiadanie wiedzy na temat prawidłowego zażywania i przechowywania leków. W tym celu potrzebna jest edukacja polskich obywateli. Odpowiedzią na to są działa-nia Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani, np. kampania Zdrowo Zaangażowani czy akcja „Przewietrz apteczkę!”, w ramach której powstało Abecadło lekowe, stanowiące kompendium wiedzy nt. odpowiedzialnego samoleczenia. Oto kilka wskazówek w nim zawartych: 

1. Zawsze noś przy sobie informacje o lekach stosowanych przewlekle oraz doraźnie np. w portfelu. 

2. Leki popijaj zawsze wodą! 

3. Nigdy nie kupuj leków z niewiadomego źródła, ponieważ mogą one być sfałszowane i zamiast Ci pomóc, poważnie zaszkodzą. 

4. Pamiętaj, że lek, który pomógł komuś na objawy podobne do Twoich, nie zawsze pomoże Tobie. Te same objawy mogą mieć różną przyczynę. 

5. Gdy masz wątpliwości dotyczące stosowania leków, pamiętaj, że warto porozmawiać z farmaceutą, który jest wyedukowanym pracownikiem medycznym i zawsze służy swoją fachową wiedzą.

VI Zielarska Konferencja Kobiet odbyła się w dniach 23-25 czerwca 2017 r. w „Ziołowym Zakątku” w Korycinach na Podlasiu, podobnie jak poprzednie jej edycje. Podlasie to miejsce o czystych i pięknych terenach, gdzie wciąż żywa jest tradycja zielarska, a mieszkańcy tego regionu od pokoleń korzystają z prozdrowotnych właściwości roślin. W tej wiejskiej, charakterystycznej dla Podlasia scenerii można zapoznać się z funkcjonowaniem gospodarstwa ekologicznego i zwiedzić Ogród Botaniczny, w którym została zebrana imponująca kolekcja ponad 1000 roślin. Są wśród nich rośliny chronione i dziko rosnące, gatunki jadalnejak również trujące. Trudno byłoby znaleźć lepsze miejsce na spotkanie miłośników ziół oraz naukową konferencję – umożliwiające łączenie teorii z praktyką.

 

Substancje pochodzenia naturalnego, surowce zielarskie przeżywają swój renesans. Jesteśmy świadkami odkrywania na nowo dawnych surowców zielarskich, a także intensywnego badania ich składu i właściwości nowoczesnymi metodami w zgodzie ze współczesn medycyną i wiedzą naukową. Warto przekazywać wiedzę o ziołach szerokiemu gronu ich enstuzjastów, dlatego serdecznie zapraszamy na kolejną VII Zielarską Konferencję Kobiet w 2018 roku!

 

Matki świecą przykładem

Polskie mamy, czyli grupa odpowiedzialna za większość decyzji dotyczących zakupów spożywczych rodziny, coraz częściej zwracają uwagę na informacje zawarte w tabeli wartości odżywczej na opakowaniach. Jak wynika z najnowszych badań, przeprowadzonych przez Inquiry Market Research, 28% polskich matek przegląda informacje z tabeli wartości odżywczych przed każdym zakupem, natomiast aż 51% respondentek deklaruje, że robi to dość często, natomiast tylko 8% nie robi tego wcale. 1  Cieszy, że świadomość Polek w tej kwestii sukcesywnie wzrasta. 

Matki zdecydowanie częściej korzystają z danych zawartych na etykietach niż statystyczny Polak – zaledwie 21,7% respondentów deklaruje, że sprawdza skład kupowanych produktów.2 Jakie informacje uchodzą uwadze tych, którzy nie zwracają uwagi na pochodzące z etykiet dane? – Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego na opakowaniu produktu spożywczego muszą znaleźć się informacje o jego nazwie, zawartości netto, dacie minimalnej trwałości lub terminie przydatności do spożycia, a także ostrzeżenie o obecnych alergenach. Na opakowaniach o większych rozmiarach (o powierzchni powyżej 25 cm2) producenci zobowiązani są podać również wykaz składników z procentową zawartością składników wyróżnionych na opakowaniu (graficznie bądź słownie), warunki przechowywania i użycia, wartość odżywczą, adres producenta/firmy wprowadzającej produkt do obrotu oraz, w stosownych przypadkach, kraj pochodzenia i objętość alkoholu dla napojów alkoholowych – tłumaczy dr inż. Jarosław Markowski z Instytutu Ogrodnictwa.

 

Jak czytać etykiety produktów?

Znajomość szczegółowych informacji dotyczących produktów, które spożywamy, ma kluczowe znaczenie dla odpowiedniego skomponowania codziennego jadłospisu. Aby uniknąć pomyłek i odpowiednio interpretować zamieszczone na etykiecie dane, warto krok po kroku przeanalizować jej poszczególne sekcje. – Przyjrzyjmy się etykiecie soku pomidorowego. Już sam napis „sok pomidorowy” informuje konsumenta, że produkt nie zawiera dodanych cukrów oraz konserwantów, a jego smak i aromat pochodzą wyłącznie z owoców, w tym przypadku 

pomidorów, co gwarantują regulacje prawne. Z owoców, ponieważ z botanicznego punktu widzenia, pomidor jest owocem. Cukier, który widnieje w tabeli wartości odżywczych soku pomidorowego, obok innych makroskładników pochodzi z owoców pomidora, z których sok został wytworzony. Nie znajdziemy go natomiast w składzie produktu, gdyż, jak wspominałam, producentowi nie wolno dodać go do soku, tak samo jak barwników i konserwantów – tłumaczy dr inż. Markowski. Warto wiedzieć, że sok pomidorowy z kartonu zawiera więcej likopenu niż świeży owoc o tej samej wadze, a jego szklanka (200 ml) zapewnia co najmniej 400 mg potasu, który odpowiada za gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu i bierze udział w pracy mięśni. Warto pamiętać, że choć sok pomidorowy zawiera bardzo dużo potasu to wszystkie soki owocowe i warzywne są bogate w ten niezbędny dla organizmu minerał. Według zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia szklanka soku owocowego lub warzywnego (200 ml) może stanowić jedną z 5 porcji owoców i warzyw, które są podstawą zbilansowanej diety.

 

Do kiedy i jak dużo?

Jedna z kluczowych informacji, które znajdziemy na opakowaniach, dotyczy terminu ważności produktu. Może ona przybrać dwojaką formę: zapis „Należy spożyć do…” oznacza, że po upływie tego terminu produkt bezwzględnie nie powinien być konsumowany, natomiast sformułowanie „Najlepiej spożyć przed…” sugeruje datę minimalnej trwałości, po upływie której produkt nadal można spożywać. Na opakowaniach produktów spożywczych często 

widnieje także informacja dotycząca tego, jaką część referencyjnych wartości spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400 kJ/ 2000 kcal) na poszczególne składniki odżywcze pokrywa 100 ml produktu. Znajomość tych danych pozwala na dostosowanie spożycia danego produktu do swojego jadłospisu w ten sposób, by dieta była zbilansowana i bogata w różnorodne składniki. Korzystnie jest bowiem dbać o jak największe zróżnicowanie 

produktów spożywczych w diecie. Regularne przeglądanie etykiet produktów spożywczych jest istotnym elementem komponowania zbilansowanej diety. Znając dane z tabeli wartości odżywczej oraz skład zyskamy świadomość, co tak naprawdę spożywamy i ile miejsca dany produkt powinien zajmować w codziennym menu. Oprócz analizy etykiet, warto również poszerzać swoją wiedzę na temat zasad żywienia – dzięki tym działaniom ułożenie zbilansowanej diety będzie o wiele łatwiejsze. 

 

Wegetarianizm z roku na rok zdobywa coraz więcej zwolenników. Przez niektórych traktowany jest jako moda, dla innych sposób na zdrowy styl życia i szczupłą sylwetkę. Jednak eliminacja mięsa, ryb i niektórych produktów odzwierzęcych, niekoniecznie oznacza natychmiastową utratę kilogramów. Czy wegetarianizm może pozytywnie wpłynąć na zdrowie? A może to tylko ślepe podążanie za trendami? 

 

Szacuje się, że w Polsce jest obecnie około miliona osób, które nie jedzą mięsa i ryb. Tendencja ta jest zwyżkowa, ponieważ coraz większy procent społeczeństwa jest zainteresowany wegetariańskim stylem odżywiania, które uważane jest za sposób na utratę kilogramów. Czy na pewno? „Nadwaga to problem, który może dotknąć każdego, kto nie przestrzega zasad zdrowego żywienia. Wyłączenie z codziennego menu mięsa zdecydowanie odciąża pracę żołądka, jednak sięgając po produkty takie jak frytki, słodycze, czy słone przekąski – nawet w wersji wegetariańskiej, trzeba liczyć się z tym, że  kilogramów może nam przybyć” – wyjaśnia Monika Honory, holistyczny ekspert ds. żywienia. 

 

Wbrew obiegowej opinii, wśród wegetarian także są osoby cierpiące z powodu nadmiaru kilogramów. Jednym z powodów pojawienia się nadwagi u wegetarian może być choroba. Braki składników mineralnych są bardzo częstym problemem osób przebywających na wegetarianizmie. „Wszystkie osoby będące na takiej diecie, powinny co ok. pół roku wykonywać sobie badania krwi, biorąc pod uwagę zawartość m.in. żelaza, 

witaminy B12, a także witaminy D i wapnia” – podkreśla Katarzyna Jańska, internista. Niedobory składników w znacznym stopniu odbijają się na naszym samopoczuciu oraz wyglądzie. W przypadku anemii oprócz bladej skóry twarzy i kłopotów z koncentracją może dojść do omdleń, dolegliwości bólowych w okolicy serca, a także stanów podgorączkowych. „Wpływ pożywienia ma ogromne znaczenie, dlatego należy spożywać wszelkiego rodzaju produkty bogate w żelazo, witaminę B12, a przede wszystkim włączyć rośliny strączkowe, np.: fasole, groch, soczewicę, ciecierzycę. Pozwolą spełnić zapotrzebowanie na pełnowartościowe białko, które jest niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu” – informuje Monika Honory, ekspert. Analizując przyczyny pojawienia się nadmiernych kilogramów, uwzględnić należy ujawnione lub nieujawnione jednostki chorobowe, a także przyjmowane leki, wszystko to ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu co w efekcie wpływa na przybieranie na wadze. „Chorobą, z którą często stykam się w swojej codziennej pracy, a która ma wpływ na nagły skok wagi pomimo braku zmian w sposobie odżywiania jest niedoczynność tarczycy. Priorytetem w takiej sytuacji jest wizyta u lekarza, w tym przypadku endokrynologa i wyrównanie wszelkich parametrów hormonalnych tarczycowych” – dodaje Katarzyna Jańska, internista. 

Lody i gofry z posypką i syropem, smażone ryby, karkówka z grilla, fast foody - to nasza dieta podczas urlopów. Efekt? Przeciętna polska rodzina przywozi z wakacji nadprogramowe 9 kg cukru i 7 kg tłuszczu, czyli 70 tys. kcal lub 2,5 kg tkanki tłuszczowej - wynika z wyliczeń Fundacji BOŚ. Jak nie przywieźć z wakacji nadprogramowych kilogramów. Oto kilka podstawowych zasad.

 

Na drogę warto przygotować zdrowy zestaw przekąsek lub lunch boxa, czyli niewielkie pudełko z posiłkiem. To nic trudnego i wbrew pozorom nie jest pracochłonne. Zamiast kanapki z szynką i serem, możemy przygotować bułkę z ziarnami, rybą i twarogiem. Do tego dołóżmy jabłko, pokrojoną w paski marchewkę i suszone owoce, które dostarczą nam cukrów prostych. Do takiego zestawu dołączmy butelkę herbatki owocowej bez cukru – mówi Maria Jakubowska, Ekspert ds. Żywienia w Fundacji BOŚ.

 

Jeśli jesteś na wakacjach, zwracaj uwagę na spożywane produkty. Pamiętaj, że kaloryczność wielu potraw niekoniecznie musi wynikać z ich składu podstawowego, a spowodowana jest raczej przez wysokokaloryczne dodatki. Dla przykładu porcja (100 g) sałatki warzywnej bez majonezu to ok. 30 kcal, natomiast z 2 łyżkami majonezu to już ok. 200 kcal więcej. Z kolei ziemniaki z wody mają 30 kcal, natomiast taka sama porcja frytek to ponad 200 kcal, zaś 100 g chipsów ziemniaczanych już 700 kcal. – podkreśla Maria Jakubowska, ekspert ds. Żywienia z Fundacji BOŚ. Podobnie jest z cukrem – świeżo wyciskany sok z marchewki i jabłka to zdecydowanie zdrowsza opcja, niż wszelkiej maści napoje, nektary czy obficie dosładzane soczki. 

 

Jeżeli lody mają zbyt intensywny kolor, nie kupujmy ich. Możemy być pewni, że kolor uzyskano dodając sztucznych barwników. Jeśli nie kupujemy lodów „z maszyny” tylko w opakowaniu, czytajmy uważnie etykiety. Jeżeli w składzie mają substancje E, zdecydowanie zrezygnujmy z ich kupna – radzi Maria Jakubowska, ekspert ds. Żywienia z Fundacji BOŚ.

 

Podczas upalnych dni wzrasta zapotrzebowanie organizmu na płyny. Najlepszym sposobem na pokrycie dziennego zapotrzebowania na płyny jest oczywiście picie wody - zwykłej lub mineralnej, rozwodnionych świeżych soków, słabych niesłodzonych herbat owocowych lub ziołowych. Podczas upałów unikajmy alkoholu, kawy, mocnej herbaty i napojów zawierających kofeinę, która wypłukuje z organizmu cenne pierwiastki mineralne, szczególnie magnez i potas.

 

Wakacje to nie tylko leżenie na plaży, ale również aktywny wypoczynek. Może warto pójść na spacer, wypożyczyć rowery, wybrać się na wycieczkę w góry, albo przejść się plażą… aż do drugiego miasteczka. Aktywny wypoczynek dotlenia organizm, spala niepotrzebne tłuszcze, poprawia kondycję organizmu, ma zbawienny wpływ na samopoczucie. 

 

Często nie zdajemy sobie sprawy jak duże znaczenie ma edukacja naszych dzieci. Zdarza się, że wychowujemy przyszłe pokolenie otyłych dorosłych i mamy w tym duży udział. To jak jemy ma wielki wpływ na zdrowie naszych dzieci. Przygotowywane w domu posiłki, staną się dla nich wzorem w przyszłości. - Dbajmy o to, by dzieci znały podstawowe zasady zdrowego żywienia. Jeśli puszczamy je na wakacyjne wycieczki oraz kolonie, zadbajmy o to, by nie wydawały kieszonkowego na czipsy i batoniki - podsumowuje Maria Jakubowska.