Ostatnie lata to okres przełomowych zmian w polskim aptekarstwie. Począwszy od wprowadzenia ustawy „Apteka dla aptekarza”, przez zainicjowanie działania e-recepty, po serializację leków włącznie. „Lek w Polsce” stara się konsekwentnie zamieszczać Materiały edukacyjne dla farmaceutów, mające stać się zalążkiem dyskusji dla tych, którzy stanowią istotną grupę pracowników ochrony zdrowia, są w bliskim kontakcie z pacjentami, łatwo i szybko dostępni, posiadają ugruntowaną wiedzę farmakologiczną o działaniach produktów leczniczych. Materiały edukacyjne różnią się znacząco w zależności od grupy docelowej, do której będą skierowane, rodzaju ryzyka, budowy i projektu. Są dla farmaceutów ważnym narzędziem opieki farmaceutycznej.
W tym numerze przedstawiamy artykuł mogący stać się zalążkiem dyskusji, której tematem jest Serializacja produktów leczniczych – czyli o tym, jak często praktyka odbiega od teorii.Obowiązek wynikający z Rozporządzenia Delegowanego Komisji UE 2016/161, nazywanego potocznie „Dyrektywą antyfałszywkową”, wszedł w życie 9 lutego 2019 r. Nakłada on na liczne podmioty obecne na rynku farmaceutycznym obowiązek raportowania i weryfikacji autentyczności opakowań produktów leczniczych. Główną intencją wprowadzonych zmian jest wyeliminowanie z rynku produktów sfałszowanych, które według WHO stanowią blisko 1% leków obecnych na rynku, a w sprzedaży internetowej wartość ta sięgać ma nawet 50%. W Polsce weryfikacją tą zajmuje się Krajowa Organizacja Weryfikacji Autentyczności Leków (KOWAL), która poprzez system PLMVS połączona jest z centralną europejską bazą weryfikującą autentyczność leków. Dzięki takiej symbiozie UE ma nadzieję całkowicie wyeliminować zjawisko sfałszowanych produktów leczniczych w łańcuchu dystrybucji leków. Podstawy teoretyczne systemu dają zatem nadzieję na ochronę pacjentów przed zażyciem sfałszowanych leków. Jednocześnie jednak nie zabezpieczają w pełni aptek przed generowaniem fałszywie dodatnich alertów, gdyż jak sami twórcy programu twierdzą – nie jest on jeszcze w pełni gotowy. Blaski i cienie serializacji są tematem zasygnalizowanym w artykule.Postanowiliśmy nie zamieszczać „barometru” COVID-19, czyli materiałów o bieżących danych statystycznych z prostego względu – jesteśmy miesięcznikiem, a aktualne wiadomości każdy Czytelnik może znaleźć na stronach MZ. Nie oznacza to, że pomijamy tę tematykę. Staramy się zamieszczać materiały o bardzo długim „okresie trwałości”. Tematem o najwyższym stopniu aktualności jest Etiopatogeneza oraz przegląd opcji terapeutycznych w COVID-19, omawiający najnowsze trendy i rysującą się przyszłość w zwalczaniu pandemii.Evergreenem każdego pisma medycznego jest stałe przypominanie o najczęściej występujących dolegliwościach nurtujących pacjentów i… służących im pomocą aptekarzom oraz lekarzom. W tym numerze zamieściliśmy trzy takie materiały: Wpływ magnezu i potasu na układ sercowo-naczyniowy, Wpływ niedoboru żelaza na zmęczenie oraz Farmakoterapia zespołów bólowych kręgosłupa. Co oprócz leków przeciwbólowych?Zwłaszcza ostatni materiał jest rozwinięciem popularnej tezy, że zespoły bólowe kręgosłupa to domena niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). A tymczasem dysponujemy wieloma możliwościami niefarmakologicznymi; leki nie są najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza przy utrzymujących się długotrwale dolegliwościach. Jednak potrzeba tu cierpliwości wszystkich zainteresowanych skutecznym leczeniem, w tym oczywiście pacjentów. Największym problemem wydaje się bowiem przyzwyczajenie pacjentów do łatwizny w postaci zażycia leku, na czym często kończy się „terapia”. Nie idźcie tą drogą, jak mawiał pewien popularny polityk, co należy już do kanonu „skrzydlatych myśli” naszego życia publicznego.  redaktor naczelny Wojciech Łuszczyna